Kıdem Tazminatı Alma Şartları, Hesaplama ve İstifa Durumu
İş hukukumuzda işçinin en önemli kazanılmış hakkı ve işverene karşı en büyük güvencesi Kıdem Tazminatıdır. Bir işyerinde emeğiyle çalışan işçinin, iş akdinin sona ermesiyle birlikte yıpranması ve sadakatinin karşılığı olarak aldığı bu toplu ödeme, işçinin “gelecek garantisi” niteliğindedir.
Şanlıurfa iş avukatı ve iş hukuku uzmanı olarak bu yazımızda; 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesi uyarınca kıdem tazminatı alma şartlarını, istifa eden işçinin tazminat hakkını ve hesaplama yöntemlerini detaylandırdık.
📚 İçindekiler
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?
İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi? (Haklı Fesih)
Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Tazminat Davalarında Zamanaşımı ve Arabuluculuk
Sıkça Sorulan Sorular
💼 1. Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı; işçinin iş sözleşmesinin yasada öngörülen nedenlerle sona ermesi durumunda, çalıştığı her tam yıl için işverence kendisine ödenen, miktarı son brüt ücretine göre belirlenen bir tazminat türüdür.
✅ 2. Kıdem Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?
Her işten çıkan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Kanuna göre şu 3 temel şartın gerçekleşmesi gerekir:
1 Yıllık Kıdem Şartı: İşçinin aynı işverene ait işyerinde en az 1 tam yıl çalışmış olması gerekir.
İş Kanunu’na Tabi Olma: İşçinin 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışıyor olması gerekir.
Sözleşmenin Belirli Nedenlerle Sona Ermesi: İşçinin kendi isteğiyle (istifa) ayrılmamış olması veya işveren tarafından “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” (hırsızlık, hakaret vb.) nedeniyle çıkarılmamış olması gerekir.
İşveren haksız yere işten çıkarırsa: İşçi, ne kadar çalışmış olursa olsun (1 yılı doldurmak kaydıyla) kıdem tazminatına hak kazanır.
🚪 3. İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi? (Haklı Fesih)
Halk arasında “İstifa eden tazminat alamaz” şeklinde yanlış bir bilgi vardır. İşçi, kanunda belirtilen “Haklı Nedenler” varsa, istifa etse dahi (iş sözleşmesini tek taraflı feshetse dahi) kıdem tazminatını tam olarak alır.
İşçiye Tazminat Hakkı Veren İstifa Nedenleri:
Maaşın Ödenmemesi: Ücretlerin eksik, geç veya elden ödenmesi.
SGK Primlerinin Eksik Yatırılması: Maaşın bordroda düşük gösterilmesi.
Fazla Mesai Ücretinin Verilmemesi: Zorunlu mesailerin ödenmemesi.
Emeklilik: 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü şartını (08.09.1999 öncesi girişliler için) sağlayanlar.
Askerlik: Muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle ayrılma.
Kadın İşçinin Evlenmesi: Evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde ayrılması.
Sağlık Sebepleri: İşin niteliğinin işçinin sağlığını bozması.
Bu durumlarda işçi, Şanlıurfa iş hukuku avukatı desteğiyle hazırlayacağı bir ihtarname ile iş akdini feshedip tazminatını talep edebilir.
🧮 4. Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Kıdem tazminatı, işçinin eline geçen net maaş üzerinden değil, Giydirilmiş Brüt Ücret üzerinden hesaplanır.
Formül: (Son Brüt Ücret + Yol + Yemek + İkramiye) x Çalışılan Yıl Sayısı.
Kıdem Tazminatı Tavanı: İşçinin maaşı ne kadar yüksek olursa olsun, ödenecek tazminat her yıl devletin belirlediği tavan ücreti geçemez. (2025 yılı tavanı dikkate alınmalıdır).
Kesintiler: Kıdem tazminatından sadece Damga Vergisi kesilir, Gelir Vergisi kesilmez.
⚖️ 5. Tazminat Davalarında Zamanaşımı ve Arabuluculuk
Kıdem tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. İşten çıkış tarihinden itibaren 5 yıl içinde dava açılmazsa hak kaybolur.
Ayrıca, İş Mahkemesinde dava açmadan önce Arabuluculuk bürosuna başvurmak zorunludur. Arabulucuda anlaşma sağlanamazsa dava açılabilir.
❓ 6. Sıkça Sorulan Sorular
Sigortasız çalışanlar kıdem tazminatı alabilir mi? Evet, alabilir. Ancak önce “Hizmet Tespit Davası” açarak çalışmalarını ispatlamaları gerekir.
İşyeri iflas ederse veya satılırsa tazminat yanar mı? Hayır. İşyeri devredilirse, yeni işveren eski işçilerin kıdem tazminatından sorumlu olur. İflas durumunda ise iflas masasına alacak kaydı yapılır.
Hukuki Destek ve Danışmanlık İşten çıkarıldıysanız, maaşlarınız ödenmiyorsa veya kıdem tazminatınızı alamıyorsanız; hak kaybına uğramamak için Çağlayan Hukuk ve Danışmanlık Bürosu kurucusu Av. Emin Can ÇAĞLAYAN ile iletişime geçebilirsiniz.
